Nijmegen aansprakelijk als wegbeheerder: De gemeente Nijmegen wordt aangesproken als wegbeheerder door een bezoekster van de markt die struikelt over een elektriciteitskabel en knieletsel oploopt.
De gemeente Nijmegen wordt door de advocaat van de gedupeerde met knieletsel aansprakelijk gehouden op grond van de aansprakelijkheid wegbeheerder gestoeld op de artikelen 6:174 BW (aansprakelijkheid opstal) en 6:162 BW (onrechtmatige daad). De vraag is of de risico-aansprakelijkheid van 6:174 ook geldt voor voorwerpen op de weg? Ten tweede moet worden beoordeeld of de gemeente Nijmegen haar zorgplicht schond van 6:162 door de situatie te laten voorbestaan.
Tegenover de gemeente Nijmegen staat een gedupeerde die is gestruikeld over stroomkabel op de grond tijdens de markt. Zij loopt knieletsel op. In eerste instantie werd er al geoordeeld door de rechtbank Nijmegen en het hof Arnhem – Leeuwarden. Het is de advocaat van het slachtoffer met knieletsel door struikelen die in cassatie gaat. De advocaat van de gemeente Nijmegen vindt dat het beroep verworpen moet worden.
Ongeval Burchtstraat Nijmegen
De eiser in cassatie is in 2009 gestruikeld aan de Burchtstraat in Nijmegen tijdens de markt. Zij viel over een stroomkabel en liep daarbij verwondingen op. Zij houdt de gemeente Nijmegen aansprakelijk voor de val en de daardoor ontstane letselschade bestaande uit knieletsel. De aansprakelijkheid wordt gegrond op 6:174 BW, risico-aansprakelijkheid voor een gebrekkige opstal. En secundair vanwege onrechtmatige daad conform artikel 6:162 BW.
De stroomkabels van de marktkraamhouders liepen van de elektriciteitskast naar de marktkraam over de stoep. De gemeente is eigenaar van de elektriciteitskast. Gedupeerde struikelde over een stroomkabel op de stoep en liep knieverwondingen op.
Zowel de rechtbank Nijmegen als het hof Arnhem – Leeuwarden hebben de aansprakelijkheid afgewezen. Het hof Arnhem overweegt eerst door de openbare weg te beschouwen als een opstal zoals bedoeld wordt in artikel 6:174 BW. Ook zaken die op of boven de openbare weg zijn aangebracht voor het verkeersgebruik vallen daaronder. Stroomkabels die daar zijn neergelegd door de marktkraamhouders horen daar niet toe. De stroomkabels zijn niet –zoals vereist in artikel 6:174 BW- vast verbonden met de weg of weguitrusting. Ook dienen zij niet enige functie van de weg of het gebruik daarvan. Datzelfde geldt voor de elektriciteitskasten. Omdat zowel de stroomkabels als de elektriciteitskast niet kunnen worden gezien als opstal (verbonden aan de openbare weg), kan in het midden blijven of zij voldoet aan de eisen die er in de gegeven omstandigheden aangesteld mogen worden en een gevaar opleveren voor personen en zaken.
Geen sprake van gevaarlijke situatie
Het hof Arnhem voegt daar aan toe dat ook daar geen sprake was omdat tijdens de markt er diverse voorwerpen kunnen zijn die de vrije doorgang belemmeren en voetgangers zich bewust moeten zijn van de situatie en meer voorzichtigheid verlangd kan worden. Bovendien waren de donkere stroomkabels op het lichte wegdek goed zichtbaar. De stoep voldeed aan de eisen die er aan gesteld kunnen worden, aldus het hof.
Onrechtmatige daad
Om te beoordelen of er sprake is van een onrechtmatige daad moet worden getoetst aan de zogenaamde Kelderluikcriteria. Het hof komt tot de conclusie dat de kans dat voetgangs struikelen over de stroomkabels niet groot is. De kabel zijn immers goed zichtbaar op het wegdek. Ook vindt het hof Arnhem de kans klein dat daardoor ernstig letselschade kan ontstaan. Tenslotte is onvoldoende gebleken dat de gemeente Nijmegen veiligheidsmaatregelen had kunnen nemen die het ongeval had kunnen voorkomen. Ook afgezet tegen het risico op ongevallen kan niet van de gemeente Nijmegen worden verwacht dat zij kostbare en vergaande veiligheidsmaatregelen had moeten nemen. Zelfs in het geval de stroomkabels minder goed zichtbaar zouden zijn geweest, is het gerechtshof van mening dat voetgangers goed moeten opletten in een dergelijke situatie op een (drukke) markt.
Hoger beroep – Cassatie – Nijmegen aansprakelijk als wegbeheerder
Zowel de rechtbank Nijmegen als het hof Arnhem – Leeuwarden wijst de aansprakelijkheid voor de schadeclaim af. De advocaat van het letselschadeslachtoffer gaat in cassatie. De Hoge Raad overweegt als volgt. Allereerst gaat hij er van uit dat op de wegbeheerder de plicht rust er voor te zorgen dat de toestand van de openbare weg zo is, dat deze niet de veiligheid van personen en zaken in gevaar brengt. Of aan deze eisen is voldaan moet worden beoordeeld aan de hand van objectieve maatstaven. De weg moet veilig zijn gelet op:
“…….het te verwachten gebruik of de bestemming daarvan, met het oog op voorkoming van gevaar voor personen en zaken, waarbij ook van belang is hoe groot de kans op verwezenlijking van het gevaar is en welke onderhouds- en veiligheidsmaatregelen mogelijk en redelijkerwijs te vergen zijn…”
(Zie het Wilnis-arrest, rov. 4.4.4 en de ‘kelderluikcriteria’ (HR 5 november 1965, ECLI:NL:HR:1965:AB7079).
Aansprakelijkheid wegbeheerder Nijmegen
De aansprakelijkheid van de wegbeheerder is beperkt tot gebreken die samenhangen met de verkeersfunctie van de openbare weg. Als er zich een voorwerp bevindt op de weg dat er niet hoort en dat gevaarlijke situaties kan opleveren, wil nog niet zeggen dat de weg gebrekkig is. Wel kan het zo zijn dat de wegbeheerder aansprakelijk is op grond van een zorgplicht voor de veiligheid van de weggebruiker, bijvoorbeeld door voorwerpen op de openbare weg. Deze aansprakelijkheid is dan gebaseerd op 6:162 (onrechtmatige daad) en niet zo zeer 6:174 (aansprakelijkheid opstal). Vereist is dan wel dat de wegbeheerder een verwijt moet kunnen worden gemaakt dat hij zijn zorgplicht niet is nagekomen, bijvoorbeeld doordat hij weet heeft van een gevaarlijke situatie maar deze niet opheft.
Voor wat betreft de elektriciteitskabels is het de vraag in hoe groot de kans is dat daardoor ongevallen ontstaan, ook in het geval niet de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid door de bezoeker van de markt in acht wordt genomen. Er zijn nooit eerdere meldingen geweest van ongelukken. Daarnaast moet de vraag worden gesteld of ernstige gevolgen te verwachten zijn en hoe bezwaarlijk (kostbaar) het is voor de wegbeheerder om de situatie veiliger te maken. Dit zijn de zogenaamde Kelderluikcriteria.
Het hof Arnhem – Leeuwarden bepaalde dat de kabels geen onderdeel uitmaken van de openbare weg. Beoordeling of de weg voldeed aan de eisen die er aan gesteld kunnen worden (artikel 6:174 BW) gestoeld op de aansprakelijkheid voor een opstal, hoeft daarom niet plaats te vinden. Ook betreffende de beoordeling van het hof gebaseerd op onrechtmatige daad, ziet de Hoge Raad niet in dat het hof Arnhem niet tot het oordeel heeft kunnen komen. Het is een beoordeling van feitelijke aard, begrijpelijk en voldoende gemotiveerd. Ook de Hoge Raad is van mening dat de gemeente als wegbeheerder niet aansprakelijk is.
Aansprakelijkheid wegbeheerder
Heeft u een ongeval gehad en vindt u de wegbeheerder aansprakelijk? Heeft u door een ongeluk schade geleden en wilt u deze verhalen? Neem contact op met de advocaten van HIJINK, gespecialiseerd in aansprakelijkheid, verkeer en schade. Bel vrijblijvend (024) 388 66 80
Bron: Nijmegen aansprakelijk als wegbeheerder : Arrest Hoge Raad: ECLI:NL:HR:2016:2283